Multimetre cihazları avometre, voltmetre ve ohmmetre gibi birçok cihazın yaptığı hemen hemen bütün işlemlerin tek bir cihaz yardımıyla yapılmasını sağlayan cihazlardır. Bu cihazlardan Avometre akım gücünü ölçmeye, voltmetre gerilim gücünü ölçmeye, ohmmetre direnç gücünü ölçmeye yaramaktadır. Ancak multimetre bu üç cihazın yapabildiği ölçümleri tek başına yapabiliyor olması ile oldukça ön plana çıkan bir araçtır.
Bu ölçümlere ilave olarak multimetre aletleri, transistör kazancının, frekans boyutunun, sıcaklığın, diyotların, kondansatör kapasitelerinin ölçümleme işlemlerinde kullanılabilmektedir. Multimetrelerin iki çeşidi vardır. Bunlar analog multimetre ve dijital multimetreler olarak ayrılmaktadır.
Analog Multimetreler
Analog multimetre cihazları gelişen teknoloji nedeniyle günümüzde çok da fazla kullanılmamaktadır. Skalalı olan bu multimetrelerde gerilim değişimleri daha kolay gözlemlenebilmektedir. Fakat skalalı multimetre cihazlarının bozulma ihtimali dijitallere kıyasla çok daha yüksek olmaktadır.
Dijital Multimetreler
Dijital multimetre cihazları, bir LCD ekran ile ölçüm yapabilen, birim değeri gösteren aletlerdir. Piyasa da çok çeşitli multimetreler bulunmaktadır. Bu çeşitlilik fiyatlara da yansımaktadır. Cihazın kalitesi, hassasiyeti, dayanıklılığına göre cihazlar arasında büyük fiyat farkları bulunmaktadır.
Multimetre Nasıl Kullanılır?
Dijital multimetrelerde kademe düğmesi vardır. Bu düğme ile ölçülecek büyüklük ya da ona uygun değer seçilerek işlem yapılır. Buna en iyi örneklerden biri de 40 Volt DC (Doğru Akım) kademesi seçildiği düşünüldüğünde ölçümlenebilecek yüksek gerilim oranın 40 Volt DC’nin altında kalacak olmasıdır. Bu nedenle seçilen kademe çok önemlidir. Çünkü, daha yüksek bir gerilim ölçümü yapılmak istendiğinde seçilen kademenin üstünde bir sonuç elde edilemeyecektir. DC seçiminin yapılmasından kaynaklı olarak AC (Alternatif Akım) ölçümü de yapılamayacaktır. Bazı multimetrelerde DC/AC seçme tuşu bulunmaktadır. Bu nedenle ölçüm yapılacak büyüklüğün tam olarak değeri bilinmiyorsa en büyük kademe seçilerek ölçüm yapılmaya başlanılması doğru olacaktır. Bazı multimetrelerde kademe ayarı otomatik olarak gerçekleştirilebilmektedir. Bu özelliğe sahip multimetrelerde yapmanız gereken ölçülecek gerilimin, DC mi yoksa AC mi olacağına karar vermektir.
Multimetreler de iki tane prob bulunmaktadır. Bu problardan siyah renkli prob COM soketine takılmalıdır. Com soketi ortak uç anlamı taşımaktadır. Kırmızı renkli prob ise ölçüm yapılacak gerilime göre doğru sokete takılmalıdır. A akım, V gerilim, Ω direnci ifade etmektedir.
Multimetre Seçiminde Değerlendirilmesi Gereken Parametreler
Duyarlılık
Duyarlı ölçümler yapılırken, ölçüm yapacak kişinin ölçü aletinin iç direncini önceden hesaplaması gerekmektedir. Bu özelliğe duyarlılık denmektedir. Ölçü aleti sınıfı etiketinde Ω/V birimi ile verilmektedir.
Count
Count, bir multimetrenin LCD ekranında gösterebileceği maksimum değeri belirtmektedir. Bu değer ne kadar yüksek tutulursa ölçüm yapılan değer o kadar hassas gösterilecektir. Bu durumun en iyi örneği; 7.000 count olan bir multimetre ile 50.000 Count olan multimetrenin karşılaştırılmasıdır; 7.000 Count olan bir multimetreyle 500 volt ölçüldüğünde ekranda 500.0 Volt görülecektir. Yani noktadan sonra bir basamak görünür. 50.000 Count bir multimetre ile aynı ölçüm yapıldığı zaman ise ekranda 500.00 V görünecektir. Yani noktadan sonra iki basamak görülecektir. Bu da ölçüm yapanlara on kat daha hassas bir ölçüm olanağı sunacaktır.
Çözünürlük
Bir multimetre cihazının yapabildiği en hassas ölçüm değerine verilen isimdir.
Doğruluk
Bir cihazın ekranda gösterdiği değerin gerçeğe ne kadar yakın olduğu ile ilgilenmektedir. Günümüzde belirli standartlar gereği ölçü aletinin doğruluğu Kalibrasyon Sertifikaları ile belgelendirilmelidir. Çünkü; kullanılan ölçü aleti ne kadar çok fonksiyona sahip olursa olsun, ne kadar teknolojik veya fiyat pahalı olursa olsun ölçüm doğruluğu düşükse önemini ve değerini kaybedecektir.
Sağlamlık
Sağlamlık bir multimetre için önemli parametreler arasındadır. Zorlu şartlara dayanıklı bir ölçü aleti kullanmak bu nedenle avantaj sağlayacaktır. Yüksek sıcaklık, nem, toz gibi çoğunlukla dış faktörler hem ölçüm doğruluğunu hem de cihazın ömrünü olumsuz yönde etkilemektedir.
Hız
Ölçüm anında hızlı tepkime süresi son derece önemli durumlardan biridir.
Kalibrasyon
Kalibrasyon Sertifikasına sahip bir cihaz olması oldukça önemlidir.
